Hoe zou een luistervink eruitzien? Als één kunstenaar uit de kunstgeschiedenis genoeg fantasie zou hebben, om hem voor te stellen, zou het Jeroen Bosch wel zijn. Een vos vermomd als kauw, een uil met een hondenkop, een roodborstje op schaatsen, een lepelaar met kraaienpoten en een zwarte huik: het kan allemaal in het universum van Bosch. Dus waarom geen luistervink.
Luistervinken is ook een topactiviteit als je alleen een museum bezoekt. Je hebt misschien geen gezelschap mee vandaag. Maar de commentaren van medebezoekers zijn meestal veel boeiender dan om het even welke geleerde zaaltekst. Ik nam de proef op de som en installeerde me een halfuurtje op het bankje bij ‘De verzoeking van de Heilige Antonius’ van Jeroen Bosch, om niets anders te doen dan te luistervinken. Olala. Wat een entertainment. Beter dan een tv. Move over Netflix.
Nederlander 1:
‘Kijk die vent heeft een rollator!’
Française 1:
‘Juk, die megaratten vissen hier mensen uit het water, stel je voor dat je dat meemaakt’. Antwoord van haar moeder ‘ei-kes’.
Nederlander 2:
‘Hahahaha alle apen apen alle apen achterna hier’.
Spanjaard 1:
‘oh wat een snoezige geharnaste hondjes hier. Precies de chihuahua van uw zuster.’
Amerikaan 1:
zou Bosch weten dat mensen zich oeverloos vervelen in de kerk en daarom zo gedetailleerd schilderen? Als je goed kijkt zie je hier op de achterkant allemaal kleine vlammetjes in de grijsschilderingen.
West-Vlaming 1:
‘keknekijerier, he stekt zin ersens int hat van n veuheltje, of een eend, en t vlieht of veert ahterut’. Vertaling: kijk een keer hier: je steekt zijn verstand in het achterste van een vogeltje (of een eend) en het vliegt of het vaart achteruit. West-Vlaamse spreekwoord voor ‘hij is oliedom.’
Wat een heerlijke zoekplaten, dat werk van Jeroen Bosch. Uren plezier. Hup, nu is het aan jullie. Alles wat hierboven staat – inclusief de uil met de hondenkop – vind je terug op het werk. Alleen die luistervink, die heb ik nog niet gevonden.
De verzoeking
van de Heilige
Antonius
Jeroen Bosch,
ca. 1500-1510, olieverf op eiken, 145 x 266cm,
Museu Nacional de Arte Antiga, Lissabon
Open kaart
Gespreksvoer voor de artonaut:
Luister de gesprekken van je medebezoekers af,
kijk zelf en denk er vooral het jouwe van.